آزمایش یخ داغ تا حالا فکر کردهاید چطور میتوان بدون دمای صفر درجه یخ داشت؟ غیر ممکن هست؟ما میدانیم که یخ در دمای صفر درجه درست میشود و با حرارت ذوب میشود.میخواهیم در آزمایش یخ داغ غیر ممکن را ممکن کنیم .یک جور شعبده بازی و جادوی دیگری از آزمایش شیمی را نمایش میدهیم.آزمایشهایی با نتیجه شبیه طرح دستی برای بچهها جذاب و تاثیرگذار هست. برای درست کردن یخ داغ شما به استات سدیم نیاز دارید،میتوانید آنرا خریداری کنید و یا به سادگی توسط دو ماده در دسترس سرکه و جوش شیرین در منزل درست کنید.هم آزمایش علمی و هم یک فعالیت آشپزخانهای به همراه کودکتان داشته باشید. چه نیاز دارید: روش انجام آزمایش یخ داغ: ابتدا از کودکتان بخواهید 4 فنجان سرکه را اندازه گیری کند و در یک قابلمه م...
آزمایش یخ داغ
تا حالا فکر کردهاید چطور میتوان بدون دمای صفر درجه یخ داشت؟ غیر ممکن هست؟ما میدانیم که یخ در دمای صفر درجه درست میشود و با حرارت ذوب میشود.میخواهیم در آزمایش یخ داغ غیر ممکن را ممکن کنیم .یک جور شعبده بازی و جادوی دیگری از آزمایش شیمی را نمایش میدهیم.آزمایشهایی با نتیجه شبیه طرح دستی برای بچهها جذاب و تاثیرگذار هست.
برای درست کردن یخ داغ شما به استات سدیم نیاز دارید،میتوانید آنرا خریداری کنید و یا به سادگی توسط دو ماده در دسترس سرکه و جوش شیرین در منزل درست کنید.هم آزمایش علمی و هم یک فعالیت آشپزخانهای به همراه کودکتان داشته باشید.
چه نیاز دارید:
-
چهار فنجان سرکه خالص (اسید استیک ضعیف),چهار قاشق غذاوری جوش شیرین (بیکربنات سدیم)
روش انجام آزمایش یخ داغ:
- ابتدا از کودکتان بخواهید 4 فنجان سرکه را اندازه گیری کند و در یک قابلمه متوسط بریزید.
- با پرسیدن سوالات مختلف ذهن کودکتان را درگیر کنید.”فکر میکنی اگر ما جوش شیرین را به سرکه اضافه کنیم چه اتفاقی میافته؟ انفجار و آتشفشان دارید!”
- هر دفعه یک قاشق غذاخوری جوش شیرین را به سرکه خالص اضافه کنید.با آهسته اضافه کردن، ترکیب شما فوران نکرده و با چسبیدن به کناره ظرف هدر نمیرود.وقتی بیکربنات سدیم و اسید استیک با هم واکنش نشان دادند، استات سدیم بدست میآید.
- حالا از کودکتان سوال کنید که “فکر میکنه چطور ما با استات سدیم بدست آمده میتوانیم یخ داغ درست کنیم؟” ممکنه پاسخ بدهد که با گذاشتن ترکیب داخل فریزر یا شاید جوابهای جالب دیگری داشته باشید.
- لازم هست تا استات سدیم را بجوشانید.علتش این هست که ترکیب شما آب زیادی دارد و باید برای بدست آوردن یخ داغ غلیظ شود.بگذارید بر روی حرارت شعله کم گاز حدود یکساعتی بماند.75% محلول لازم هست بخار شود.در انتها باید پوسته نازکی بر روی سطح آن تشکیل شده باشد.
- وقتی استات سدیم را از روی حرارت بر میدارید، پوستههای بلوری سفیدی در اطراف ظرف نزدیک سطح محلول درست میشود، اینها را جداگانه بردارید و گوشهای بگذارید، بعدا لازم میشود.
- استات سدیم غلیظ شده را در ظرف دیگری ریخته و روی آنرا با درپوش یا سلفون بپوشانید و حدود 30 تا 45 دقیقهای داخل یخچال بگذارید تا خنک شود.
- قبل از خارج کرن استات سدیم از یخچال از کودکتان سوال کنید که “فکر میکند چه اتفاقی برای ترکیب ما افتاده هست؟ آیا تبدیل به یخ شده؟” ممکنه کودک شما جواب بده که نه آنقدر زمان زیادی در یخچال نبوده که بخواد یخ بزنه…!
- با دقت محلول را از یخچال در آورید.همانطور که میبینید هنوز مایع هست، هر ضربه ممکن هست باعث شروع عمل بلورسازی شود.برای همین دقت کنید، زیاد تکان نخورد.
- کمی از پوسته بلوری استات سدیم که کنار گذاشته بودید را وسط ظرفی بریزید.این بعنوان دانه برای شروع کریستالیزه شدن هست.
- حالا وقتش هست که محلول را بر روی پوسته استات سدیم بریزید.به آهستگی این کار را انجام دهید.همه نفسها حبس شده درسته؟! شبیه جادو و شعبده بازی هست.یک برج یخی دارید.
- کودکتان حسابی هیجان زده شده هست و ممکن هست از شما بخواهد، طول برج را تا میتوانید بزرگتر درست کنید، برای همین محلول را به آهستگی بریزید تا ارتفاع بزرگتری داشته باشید.
- بگذارید کودکتان دست بزند و نتیجه را لمس کند.مثل یخ سفت، گرم و داغ هست.چیز جالب این آزمایش این هست که میتوانید قلعه یخ را ذوب کنید و بارها و بارها مجدداً استفاده کنید.هر بار که این آزمایش را تکرار میکنید، مطمئن باشید که کودک شما هیجان زده خواهد شد.
سوالات مختلفی از این قبیل را از کودکتان داشته باشید:
- بعد از توضیحاتی که در مورد هسته بندی یا دانه بندی داشتید، بپرسید که نمونههای دیگری از فرایند شبیه این را میتواند نام ببرند.(نبات، ابرها، گاز دیاکسید کربن در نوشابه)آزمایش تبدیل آب به یخ فوری ببینید.
- بخواهید واکنشهایی که گرما آزاد میکند را نام ببرد.(کیسههای گرم کننده دست، سوختن شمع)
- یک قطره خوراکی به محلول استات سدیم اضافه کنید و آزمایش را با بلورهای رنگی امتحان کنید.
دلیل علمی:
محلول استات سدیم در یخچال، مایع فرا سرد نامیده میشود.یعنی استات سدیم مایعی در زیر نقطه ذوب عادی هست.
این محلول به محض اضافه شدن یک بلور کوچک استات سدیم یا تکان خوردن یا لمس کردن بلورینه شده و شکل جامد تغییر شکل میدهد.
مولکولهای حل شده(استات سدیم) در یک محلولی هستند که بطور عادی توسط مولکولهای یک حلال(آب) احاطه شدهاند.بعضی وقتها یک مقدار کمی از مولکولهای حل شده، کوتاه بهم برخورد میکنند و بهم میچسبند در حالیکه در نهایت از هم جدا میشوند.اگر مولکولهای حل شده به اندازه کافی بهم بچسبند، میتوانند نیروهایی که در حلال بطور معمول مولکولهای حل شده را از هم جدا میکنند، غلبه کنند.به محض اینکه این اتفاق افتاد، این انبوه مولکولهای حل شده جوانه زنی میکنند برای بقیه مولکولهای حل شده بهم پیوسته و فرایند بلور سازی شکل میگیرد.
پوسته بلور استات سدیم که در ظرف گذاشتیم مثل جوانه زنی یا دانه برای حل کردن استات سدیم در محلول عمل میکند.
بلورهای استات سدیم انرژی را به شکل گرما آزاد میکنند و یک مثالی از فرایند گرماده هستند.
نکته: استات سدیم ماده شیمیایی بیخطر هست. از موارد استفاده آن به مزه دار کردن چیپسهای سرکه نمکی میتوان اشاده کرد.برای همین با خیال راحت این آزمایش جالب و شگفت انگیز را با کودکتان انجام دهید.
فیلم آزمایش درست کردن یخ داغ یا گرم را ببینید.
مریم
برای